(گزارش خبري ) مدير عامل شركت‌آب منطقه‌اي گلستان خبرداد:

    مديرعامل شركت آب منطقه‌اي گلستان  از اختصاص بيش از 35 ميليارد ريال اعتبار به طرح علاج بخشي سد وشمگير خبر داد.
  به گزارش روابط عمومي شركت آب منطقه‌اي گلستان ، مهندس "ايرج حيدريان" افزود: با پايان مراحل مطالعاتي طرح علاج بخشي سد وشمگير، عمليات اجرايي آن بزودي آغاز مي شود.
  وي با تاكيد بر اهميت فوق العاده اجراي اين طرح ، تصريح كرد:  برآورد ميزان اعتبار براي اجرايي اين پروژه  بيش از 270 ميليارد ريال مي باشد كه بايد تا سال 91 به اتمام برسد.
  وي با بيان اينكه اين طرح در سال 83 آغاز شده است ، تصريح كرد: مطالعات مرحله اول و دوم سد وشمگير از جمله اقدامات انجام شده براي اجراي اين طرح مي باشد.
  حيدريان تصريح كرد: علاج بخشي سد وشمگير از طرحهاي كلان بخش آب استان مي باشد كه در صورت اجرا، اراضي تحت پوشش آن تا سطح اولیه شبکه اجرا شده، قابل افزایش است.
  به گفته وي، بهبود مديريت منابع آبي ، افزايش راندمان آبياري ، افزايش توليدات زراعي و اصلاح و به صرفه كردن كشت و افزايش اشتغال در منطقه از جمله اهداف اجراي طرح علاج بخشي سد وشمگير است.
  مديرعامل شركت آب منطقه اي گلستان خاطرنشان كرد: مهار و كنترل سيلاب و كاهش خسارات ناشي از آن و همچنين توسعه فعاليتهاي آبزي پروري از ديگر اهداف اجراي اين طرح است.
  وي اظهار اميدواري كرد كه با اختصاص اعتبارات لازم براي اين طرح روند اجرايي شدن آن در سالهاي آينده شتاب گيرد.
طرح علاج بخشي سد وشمگير در يك نگاه   
   سد وشمگير يکي از سدهاي قديمي کشور واقع در شمال گلستان در سال 1349 احداث شده و تاكنون هزاران هكتار از اراضي اين منطقه را در اين سالها سيرآب كرده است.
   برغم آنكه عمر مفيد آن 30 سال تعريف شده بود اما سد وشمگير همچنان مهربانانه در آستانه 39 سالگي استوار ايستاده تا كشاورزان منطقه همچنان اميدوار به آباداني و خرمي منطقه باشند.
 اما يافته هاي علمي كارشناسان شركت آب منطقه اي گلستان حاكي است كه در طول ساليان بهره برداري به دليل انباشت رسوبات در مخازن اصلي و فرعي از حجم مفيد آن به ميزان قابل ملاحظه اي کاسته وكارايي كنوني آن به کمتر از 50 درصد تقليل يافته است.
  اين كارشناسان معتقدند كه به همين علت ايستگاههاي پمپاژ و ساير تاسيسات  وابسته نيز اکثراً مستهلک و فاقد   کارايي و راندمان اوليه مي باشد و بايد به فكر چاره كار براي حفظ و بهره وري حداكثر از طرحهاي ساخته شده در اين پروژه بود.
  از اينرو شركت آب منطقه اي گلستان در سالهاي اخير با ارائه طرحي با عنوان "علاج بخشي سد وشمگير"، اقدامات مطالعاتي لازم براي نجات اين سد و بالا بردن ظرفيت مخازن آن را انجام دادند كه در اين گزارش به آن خواهيم پرداخت.
  بدون ترديد طرح علاج بخشي سد وشمگير علاوه بر صيانت از اين سرمايه ملي در شمال استان گلستان ، تجربه اي نو در صيانت از سدهاي استان در سالهاي آينده مي باشد.
  سد وشمگير نيز پس از اجراي مراحل طرح علاج بخشي ديگر سوداي بازنشستگي نخواهد كرد و همچنان ميزبان خوبي براي نزولات جوي و آبهاي سطحي خواهد بود.

 موقعيت جغرافيايي سد وشمگير 
  سد وشمگير در فاصله62 كيلومتري شمال شرق گرگان و در محلی بنام سنگر سوار بر روی رودخانه گرگان رود احداث شده است. فاصله آن تا ساحل دریای خزر 70  کیلومتر و تا مرز بین ایران و ترکمنستان 24 کیلومتر است.
وضعيت طرح در زمان احداث:
مطالعات سد از سال 1343 شروع  و درآذر ماه سال 1345 عمليات اجرايي احداث آن آغاز شده است. بهمن ماه 1349 نيز زمان آبگيري و بهره برداري از سد بوده است. سطح محدوده شبکه آبیاری سد وشمگير 25 هزار هکتار و سطح خالص محدوده بيست و يك هزار هكتار مي‌باشد.
مشخصات  عمومی سد:
اين سد با طول تاج 430 متر  و حداكثر ارتفاع آن از پي 20 متر و از نوع خاكي همگن با مصالح سیلتی و رسي احداث شده است و اكنون داراي يك محزن اصلي و سه مخزن فرعي است.
 در نخستين آبگيري در سال 1349 حجم مخزن اصلي در ارتفاع 126 متر از سطح دريا 60 ميليون متر مكعب و حجم مخزن فرعي اول 18 ميليون متر مكعب بوده است. مخزن فرعي شماره 2 آن نيز با ظرفيت 12 ميليون متر مكعب در سال 1362 احداث شده و در سال 1369 نيز مخزن سوم با ظرفيت شش ميليون متر مكعب ساخته شده است.
  اين سد با يك مخزن اصلي و سه مخزن فرعي قبلا  از حجم مخازن 96 ميليون متر مكعبي برخوردار بوده كه متاسفانه اكنون به حدود 45 ميليون متر مكعب رسيده است. حجم آب تنظيمي اين سد در ابتداي بهره برداري 175 ميليون متر مكعب بوده كه به علت رسوبات ساليان گذشته اكنون به حدود 110 ميليون متر مكعب رسيده است.
اهداف كلي احداث سد وشمگير :
  كارشناسان شركت آب منطقه اي استان گلستان توسعه و بهبود اراضي حاشيه گرگانرود و پايين دست ، كنترل و مهار سيلاب منطقه ، زهكشي اراضي منطقه جهت بهبود كشت و را از جمله اهداف احداث اين سد عنوان مي كنند.
  توسعه كشاورزي و قابل كشت نمودن تدريجي اراضي شور ، آبرساني به 21 هزارهكتار از اراضي كشاورزي محدوده طرح و همچنين پرورش ماهي دربخش آبزيان و تامين پروتئين را  از ديگر اهداف سد عنوان مي كنند.
ساختار مديريتي سد :
  مديريت سد وشمگير به عهده شركت سهامي آب منطقه اي گلستان بوده و مديريت ايستگاه پمپاژو شبكه آبياري به عهده شركت توزيع آب گلستان مي باشد، كه تحت نظارت شركت آب منطقه اي گلستان مي باشد. با توجه به گذشت عمر طولاني سد وشمگير و با سپري شدن هشت سال از پايان عمر مفيد سد ، سد مذكور همچنان به عنوان يكي از سدهاي با اهميت منطقه كه در توسعه اقتصادي ، كشاورزي ، استمراراشتغال و رشد و ارتقاء در آمد ساكنين منطقه نقش بسزايي دارد.
  با توجه به سيلابهاي موسمي كه همراه با رسوبات بسياربالاي رودخانه گرگانرود وارد مخزن سد ميشود  حجم رسوبات رودخانه گرگانرود در مخزن سد و در محل ايستگاههاي پمپاژ ، بيش از 10 متر رسوبات در طول ساليانه بهره برداري انباشته شده كه عمليات بهره برداري از ايستگاههاي پمپاژ را با مشكل مواجه  كرده است.
  وضعيت بهره برداري در شرايط كنوني حدود 12 هزار هكتار از اراضي منطقه را آبياري مي نمايد . با توجه به شروع عمليات لايروبي و پاكسازي ايستگاهها توسط شركت آب منطقه ای گلستان و سرويس ايستگاههاي پمپاژ اميد است در سال آبي 89-88 بتوان اراضي بيشتري را تحت آبياري شبكه قرار داد . به جهت اهميت سد وشمگير در توسعه كشاورزي و معيشت مردم منطقه ، بازسازي و احياء سد ضرورت دارد كه موضوع بازسازي آن در حال بررسي مي باشد.
حساسيت و اهميت اجراي طرح علاج بخشي :
كنترل سيلاب مخرب سالهاي 80 و 81 در شرق گلستان توسط اين سد يكي از تجربيات ارزنده كنترل سيلاب با استفاده  از مخزن سد بوده است. با توجه به سپري شدن عمر مفيد اين سد و استفاده كشاورزان در سالهاي قبل ؛ وجود رسوب و عملكرد پايين ايستگاه پمپاژبه علت معيوب بودن سيستم برقي ومكانيكي گاهي اوقات باعث بروز برخي مشكلات در منطقه شده است. كمبود آب تا حدي با احداث سدهاي بالا دست قابل جبران مي باشد از طرفي بحث اشتغال زايي براي مردم منطقه چه در امر كشاورزي وچه در پرورش ماهي و درآمد جاري شركت مطرح است بنابراين تخصيص اعتبار با توجه به درآمد آن براي شركت داراي اهميت است.