معاون طرح و توسعه شركت آب منطقه اي گلستان عنوان كرد

جناب آقاي دكتر يخكشي لطفا بفرماييد كه مديريت سازه اي سيلاب به چه معناست و چه تاثيراتي در مديريتي اين پديده طبيعي دارد.
به مجموعه اقداماتی که برای کنترل، مهار و هدایت سیلاب با احداث سازه انجام میگردد، مدیریت سازه ای می گویند. مدیریت اغلب با هزینه‌های سنگین همراه بوده و می توان به دسته زیر تقسیم نمود:
-    کنترل فیزیکی با احداث سدهای ذخیره‌ای، تأخیری و انحرافی.
-    کنترل فیزیک با انجام و اعمال مهندسی رودخانه شامل دیواره سازی، تثبیت بستر.
در روشهای سازه ای، ما به طور فیزیکی با سیل مقابله می کنیم مثلاً در سدها، شدت جریان سیل را با ذخیــره کردن در سد، کاهــش می دهیم و مقدار آن را برای پایین دست تعدیل می‌کنیم و یا در دیوار سازی و یا انحراف آب عملاً مانع هجوم سیل به مناطق مسکونی کنار رودخانه می‌شویم و به واقع سیل را از مردم دور می‌کنیم. البته همیشه و برای همه سیل‌ها با بزرگی مختلف این کار را نمی شود انجام داد چون در سیل‌های خیلی بزرگ این کار بالادست و یا از نظر اجرایی ممکن است عملیاتی و یا امکانپذیر نباشد.
آثار اجرايي اين پروژه ها در پيشگيري و كاهش آثار سيل در گلستان را تشريح كنيد.
 نمونه هایی از آثار اجرایی می توان به موضوع سد گلستان اشاره نمود. در سیلاب سال 1371 که هنوز سد گلستان ساخته نشده بود، دامنه خسارات در طول رودخانه بخصوص در شهرهای گنبد و آق قلا تا دریا وجود داشت حال آنکه در سیل سال 1380 دامنه سیل فقط در بالادست سد گلستان بوده و با ساخت این سد، زمینها و شهرها و روستاهای پایین دست کاملاً ایمن شده اند و یا دیواره سازی که درمناطق گالیکش، پارک ملی، تنگراه و ترجنلی، نوده انجام شد می‌توان گفت این مناطق را از سیلهای مکرری که به وقوع می پیوست مصون ساخت و تهدیدات آن را کاهش داد.
تاكنون چند پروژه عمراني و سازه اي مديريت سيلاب در استان اجرايي شده است.  پروژه‌های اجرای شده در این زمینه زیادند در رودخانه گرگانرود و سرشاخه های آن اقدامات زیادی از سال 1380 تاکنون انجام شده است. از سال 1382 موافقتنامه‌ای با عنوان کنترل سیل گرگانرود مبادله شد که بیشتر به انجام مولفه های طرح کنترل سیل و از آن جمله مدیریت سازه‌ای پرداخته است.
برای نمونه می‌توان به ساماندهی رودخانه دوغ در محل پایانه تنگراه با هزینه بالغ بر 7000 میلیون ریال در مدت زمان یکسال اشاره نمود.  در این پروژه تعداد 7 عدد کف بند به طول تقریبی 550 متر برای تثبیت کف و در مجموع 500 متر دیواره سازی به همراه یک کیلومتر را اصلاح مسیر و بازگشایی معبر رودخانه اجرا شده است یا پروژه ای که هم اکنون در محل پل کوسه کلاله با هزینه ای بالغ بر 1.5 میلیارد تومان در حال اجرا است را می‌توان نام برد. 

آقاي دكتر نقش سدها در مدير سيلاب را تشريح نماييد.
نقش سدها از لحاظ کنترل و مهار سیل بسیار مهم می باشد چرا که عامل مخرب سیلاب را به یک فرصت تبدیل می نماید. یعنی تهدید کاملاً به یک فرصت تبدیل شده و می توان از سیلاب ذخیره شده در پشت سدها جهت توسعه کشاورزی و ... استفاده نمود. همانطور که گفته شد سدهای گلستان و بوستان طی سنوات اخیر، در کنترل سیل نقش زیادی داشته اند بطوریکه در سیل سال 80 که جریانی با شدت 3000 مترمکعب در ثانیه حتی بالاتر از حد ماکزیمم سیل احتمالی برای سد، وارد شد این سد توانست آن را مهار کند و با تعدیل آن به 150 مترمکعب در ثانیه، شهر گنبد، روستاهای مسیر تا آق قلا را از خطر سیل نجات دهد.
یقیناً چنانچه سد گلستان در سال 80 نمی بود شهر گنبد تا ارتفاع 2 متر دچــار آب گرفتگی می شد و خسارات زیانباری وارد می شد و شایــد یک فاجعــه انسانی به وقــوع می پیوست. همین یک مصداق فکر می کنم برای ارزیابی اثرات قیمت احداث سدها در کنترل سیل کافی باشد البته در سالهای بعد تا سال 84 نیز سیلهای دیگری آمد که این سدها آنها را کنترل کردند.
بحث طرح جامع سيل به كجا انجاميد ، درباره ويژگيهاي اين طرح ، سابقه طرح و زمان بندي اجرايي آن توضيحاتي ارائه كنيد.
  طرح جامع سیل توسط مشاور با همکاری کلیه ارگانها و سازمانهای ذیمدخل در این امر به پایان رسیده است. مهمترین ویژگی این طرح، نو و بدیع بودن طرح بود، چرا که در مدت مطالعات طرح از دیدگاه افراد مختلف استفاده شد و مباحث و جنبه های مختلف مورد توجه قرار گرفت. متعاقب تهیه طرح جامع سیل استان یک برنامه جامع سیل و تهیه و به تصویب کارگروه سیل و طغیان رودخانه ها رسید. رد طرح جامع سیل کلیه مولفه های سازه ای و غیر سازه ای کنترل و مدیریت سیل دیده شد و با توجه به اهمیت اولویت بندی گردید و هم اینک مولفه ها، طبق اولویت در حال اجرا است. تعیین حریم و بستر و مدیریت سیلابدشت ، بحث هشدار سیل به عنوان مولفه های غیر سازه ای ودر این طرح از اولویت برخودار هستند و هم اینک بخشهایی از آنها در حال اجرا است همزمان طرحهای آبخیزداری، ساماندهی رودخانه نیز توسط دستگاههای مسئول در حال اجرا باشد. در طی چند سالی که در گلستان سیل آمد و مطالعه طرح جامع سیل آغاز شد تجربیات خیلی خوبی حاصل شد و ما در حال حاضر استانی با تجربه نسبتاً حوب در کشور هستیم و بعضاً برای استفاده از تجربیات سیل به این استان رجوع می شود.
لاز م به ذکر است مولفه های سازه ای مدیریت سیلاب که از نتایج مطالعات طرح جامع بوده است، با هزینه های بالغ بر 2700 میلیارد ریال در یک برنامه 15 ساله در بخش مهندسی رودخانه و آبخیزداری در دستور کار قرار گرفته است. امید است با اجرایی شدن همه مولفه های طرح جامع و تخصیص اعتبار لازم در جهت کنترل سیل استان گام موثری برداشته شود و سطح ایمنی شهرها و روستاها و تأسیسات زیر بنایی از حد قابل قبولی برخودار شود.