مهندس حسين دهقان:
ایام... دهه فجر یادآور خاطره، حماسه ایرانیانی است که با تاسی از آزادگی سالار شهیدان و در سایه رهبری امام شهیدان به ایجاد حکومتی اسلامی با رهبری دینی جامه عمل پوشانیدند.
در سی و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی این ایام با سالروز رحلت نبی اکرم اسلام (ص) و شهادت سومین و هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت مقارن شده است و این ایام را تهنیت عرض می نمایم .
بطور یقین رفع محرومیت، توسعه عدالت اجتماعی، باور ظرفیت‌ها، پرورش استعدادها و استفاده از توانمندی‌های متخصصان داخلی کشور و قطع وابستگی از جمله اهداف و انگیزه‌های انقلاب اسلامی ایران بوده است. و همه ساله دهه فجر فرصتی است تا برخی از اقدامات و برنامه‌های دولت در بخش‌های مختلف بیان شود. از نظر زمانی در مقطعی قرار داریم که برنامه چهارم توسعه خاتمه یافته و قانون برنامه پنجم توسعه تنظیم و از سال آتی برنامه‌های آن اجرا خواهند شد. لذا در ارانه مباحث این گزارش سعی خواهد شد نگاهی اجمالی به برخی اقدامات در طی برنامه چهارم داشته باشیم.
مدیریت منابع آب
آگاهی از پتانسیل منابع، مصارف و نیازها و شناخت محدودیتها و راهکارها از اصول اولیه و مسلم هر برنامه‌ریزی و سیاستگذاری برای توسعه می باشد . هر چند که درسند چشم انداز 20 ساله کشاورزی محور توسعه استان معرفی شده است لکن عواملی متعددی موجب شد تا افق ترسیم شده در این سند برای بخش کشاورزی استان محقق نشود. اهم این عوامل عبارتند از :
1- بازده اقتصادی پائین بخش کشاورزی
2- محدودیت منایع آب : برای افق 1420 مصارف آب استان حدود 8/2 برابر پتانسیل آب استان می باشد.
3- تغییر رویکرد تخصیص آب وزارت نیرو بدین نحو که براساس دستورالعمل تخصیص آب وزارت نیرو، اولویت گذاری تخصیص آب بترتیب شرب، محیط زیست، صنعت و کشاورزی می باشد .
از آنجا که منابع آب استان پاسخگوی نیازها نمی‌باشد لذا مدیریت منابع آب برای تأمین نیازهای ضروری امری ضروریست. نظر به محدودیت و مشکلات کمی و کیفی سفره‌های آب زیرزمینی که توسعه بهره‌برداری این بخش را با چالش مواجه ساخته است با توسعه بهره‌برداری آب سطحی نیز فقط بخشی از نیازهای شرب و صنعت تأمین خواهد شد. با این رویکرد در طول برنامه چهارم حدود 1180 میلیون مترمکعب با استفاده از آب زیرزمینی و 827 میلیون مترمکعب با استفاده از آب سطحی نیازهای شرب، صنعت و کشاورزی استان تأمین شده یا برنامه‌ریزی شده است.
حجم آب فوق الذکر با اقدامات ذیل تأمین شده است :
1-تامین آب شرب استان در کوتاه مدت به میزان 34.7 میلیون متر مکعب و نیز آب مورد نیاز صنایع کوچک و بخشی از آب مورد نیاز صنایع بزرگ به میزان 32.37 میلیون متر مکعب با استفاده از آب زیرزمینی، با اتخاذ راهکارهایی از قبیل: استفاده از آب برگشتی حاصل از اصلاح پروانه‌های بهره‌برداری و ابطال مجوزهای صادره بلا اقدام، برخورد با بهره‌برداران غیر مجاز و انسداد چاه‌های غیر مجاز .
2- تغییر در برنامه‌ریزی آب سدهای در حال اجرا برای تأمین بخشی از آب مورد نیاز شرب و صنعت استان ( تعداد 4 سدکبودوال، نرماب، چایلی و آقدکش با حجم تخصیص 37 م.م.م در بخش شرب و 23 م.م.م در بخش صنعت)
3- برنامه‌ریزی برای احداث سدهای در حال مطالعه صرفا با هدف تامین آب شرب و صنعت و تامین حقابه‌های موجود (به تعداد 4 سد شصت کلاته ، محمد آباد ،رامیان و نارلی – آجی سو با حجم تخصیص 43 م.م.م در بخش شرب و 6 م.م.م در بخش صنعت)
4- توسعه از منابع آب سطحی به حجم تقریبی 25 میلیون متر مکعب با اجرای طرحهای زودبازده از قبیل: سدهای انحرافی، سدهای مخزنی کوچک و آب بندان‌ها، ایستگاه‌های پمپاژ.
5- کاهش تلفات انتقال آب و افزایش راندمان از طریق بتنی کردن مسیر کانال‌ها، بازسازی بندها و تأسیسات بهره برداری، اجرای شبکه ها
6- تامین آب کشاورزی از طریق منابع آب غیرمتعارف نظیر پساب‌ها و آب‌های شور به میزان حدود 1.5 میلیون متر مکعب.
ازمجموع 2485 میلیون مترمکعب پتانسیل منابع آب استان، تاکنون حدود 81 درصد آن استحصال می شود و برای باقیمانده آن نیز برنامه ریزی شده است که با بهره بردرای از سقف مجاز منابع آب استان ، حدود 5/4 میلیارد مترمکعب کمبود آب برای تأمین نیازهای استان وجود خواهد داشت و بدین منظور اجرای طرح انتقال آب مازاد مازندران-گلستان (کانال سراسری) با هدف انتقال آب به میزان یک میلیارد متر مکعب در سال در دست مطالعه می باشد و بخشهایی از آن بزودی اجرا خواهد شد.
تامین منابع مالی
یکی دیگر از فاکتورهای اصلی توسعه، تأمین منابع مالی می باشد. در طی سال‌های اخیر علیرغم افزایش چشمگیر اعتبار طرحهای عمرانی شرکت لکن بدلیل هزینه نسبتاٌ زیاد اجرای طرحها و نیزتعدد طرحهای قابل اجرا موجب شده تا اعتبارات موجود پاسخگوی نیاز مالی طرحهای شرکت آب منطقه‌ای گلستان نباشد. در طی سال‌های اخیر اعتبارات طرحهای شرکت رشد قابل توجهی داشته و این رقم در سال 1389 نسبت به سال 84 درابتدای برنامه چهارم حدود 2 برابر افزایش داشته است و در طول این برنامه پس از طی کلیه مراحل قانونی برای تعداد 6 طرح عمرانی ردیف اجرایی مستقل با اعتباری بالغ بر 5000 میلیارد ریال اخذ شده است .
منابع تأمین اعتبار طرحهای شرکت در طی برنامه چهارم متنوع بوده و در قالب درآمد عمومی از ردیف‌های ملی، ملی استانی شده، استانی سایرردیف های اعتباری از قبیل متمرکز ، حوادث، خشکسالی و نیز سایر منابع مالی شامل اعتبارات بانک توسعه اسلامی(ارزی)، مشارکت مردمی، وام بانک‌های داخلی اعتبار دریافت نموده است. با جذب این اعتبارات طرحهای متعدد بزرگ و کوچکی اجرا شده و یا به بهره‌برداری رسیده‌اند که اهم آنها عبارتند از: سد و شبکه گلستان 2، طرح اضطراری آبرسانی به گرگان، آبرسانی به آزادشهر-رامیان، کنترل سیل حوضه گرگانرود و ..... و نیز طرحهای بزرگی از قبیل سد و شبکه نرماب، علاج بخشی سد و شمگیر و زهکشی اراضی اولویت دار از جمله طرح‌هایی هستند که همزمان با دهه فجر سالجاری عملیات اجرایی آنها آغاز خواهد شد. و از بین این طرحها، برای تأمین اعتبار سد و شبکه نرماب از منابع مالی خارجی و یا سرمایه گذاری داخلی تلاش‌های زیادی شده است و با تحقق آن تا پایان سالجاری، عملیات اجرایی این طرح شتاب خواهد گرفت .
فناوری اطلاعات و ارتباطات
شعار وزارت نیرو در دولت دهم : کاهش هزینه ها، سرعت در اجرا، شفاف سازی و افزایش بهره وری می باشد و یکی از راهکارهای تحقق این شعارها استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات است. به اذعان مدیران ستادی ، شرکت آب منطقه ای گلستان در بین شرکتهای آب منطقه ای در زمره شرکت هاي پیشرو در این زمینه می باشد و از شاخص ترین اقدامات شرکت در بخش آب استان در طول برنامه چهارم می توان موارد ذیل را نام برد:
برقراری ارتباط تصویری با کارگاه سد کبودوال برای مشاهده مراحل اجرای سد
ایجاد بستر ارتباطی برای برگزاری جلسات با مدیران ستادی در تهران از طریق ویدئو کنفرانس
انتقال داده های آب و هواشناسی در سیستم هشدار سیل
ارائه خدمت به مشتریان بصورت الکترونیک ( 5 خدمت )
..............
براساس ارزیابی عملکرد موارد فوق و نظر به نقش این فناوری در مدیریت زمان، هزینه و افزایش بهره‌وری و از طرفی آماده شدن بسترهای مخابراتی و ارتباطاتی و نیز استقبال جامعه مخاطب، برای توسعه استفاده از این فناوری در بخش آب استان موارد ذیل در دست مطالعه و اقدام می باشد.
مطالعه براي تهیه نقشه راهبردی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات
مطالعه برای استفاده از سیستم تله متری در طرحهای آبرسانی
مطالعه براي استفاده از سیستم هاي هوشمند در آبگیری و رهاسازي آب در طرحهای سد و شبکه آبیاری و زهکشی
بهبود مدیریت و منابع انسانی
یکی دیگر از راهکارهای تحقق شعارهای وزارت نیرو در دولت دهم توجه ویژه به ساختار سازمانی و نیروی انسانی و بازنگری در فرآیند انجام کارها می باشد. با استناد به یک اصل مدیریتی که «استفاده از حداکثر پتانسیل از نیروهای موجود بهتر است از بکارگیری نیروی جدید نخبه» شرکت آب منطقه‌ای گلستان در طول برنامه چهارم اهم فعالیت‌ها خود را با توجه به 4 محور ذيل :
1- کاهش تصدی گری‌های دولت از طریق تقويت بخش خصوصی و برون سپاری فعالیت‌ها
2- تسریع در انجام کارها از طریق اصلاح فرآیند و حذف مراحل غیر ضرور
3- افزایش توان تخصصی پرسنل شرکت
4- جلب مدیریت مشارکتی کارکنان
برنامه‌ریزی کرده است. اقدامات بعمل آمده در جهت نیل به اهداف فوق نتایج مطلوبی را بهمراه داشته که اهم آن عبارتند از :
اخذ گواهینامه Iso9001-2008 در سال 1388
افزایش ضریب نیروهای تخصصی شرکت از 36 درصد در سال 84 به 52 درصد در حال حاضر
برگزاری دوره های آموزشی به میزان 31914 نفر ساعت در طی برنامه چهارم
حضور موثر و ارائه مقاله در همایش ها و سمینارهای تخصصی
برون سپاری 23 درصد از فعالیت‌ها
استقرار مرکز آموزش وزارت نیرو در استان با همکاری و هماهنگی شرکتهای وابسته به صنعت آب و برق استان در سال 1386
استقرار نظام پیشنهادات و اخذ بیش از 56 پیشنهاد از سوی کارکنان
بکارگیری جذب 3 نفر نیروی نخبه و5 نفر از فرزندان خانواده شهدا و ایثارگران
آنچه که مسلم است برنامه ریزی دقیق و درست ، اعتقاد به برنامه ها، اجرا، پایش مستمر و بازنگری برنامه‌ها رمز موفقیت کشورهای پیشرو می باشد . شناخت و پذیرش واقعیت محدودیتها و چالش های بخش منابع آب استان میتواند به تنظیم برنامه ای صحیح برای رسیدن به اهداف کمک شایانی بنمایدو بر همین اساس سعی شده است تا حد امکان برای پاسخگویی به نیازهای آب استان برای نیل به اهداف مندرج در سند چشم انداز و به منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های منابع آب داخل و خارج استان برنامه‌ریزی شود و بدیهی است تحقق اهداف ترسیم شده در سند چشم اندار استان مستلزم عزم و همراهی همه مردم و مسئولین می باشد .
همیشه آباد و سربلند باشی ای ایران
